ابـعاد تـربیتـی روزه

نام استاد : حجت الاسلام ماندگاری

روح حاکم بر تمام آموزه های مکتب ما ،تربیت است ولی متاسفانه عنصر مفقوده آموزش های ما نیز تربیت  است. مثلا در آموزش معارف دینی اعتقادات را از احکام و آداب و اخلاق جدا می کنیم لذا اعتقادات خشک جلوه می کنند وقتی کسی اعتقادات می خواند  و با نگاه تربیتی  مورد بحث قرار نمی گیرد معذور می شود و رفتار او تغییر نمی کند، در حالی که قرآن که منبع تعالیم آموزه های دینی- الهی است اعتقادات و احکام و آداب و اخلاق را جدا جدا بحث نکرده است، بلکه به صورت کشکول وار بیان کرده است. چون نگاهش نگاه تربیتی است.باید بدانیم که بحث تربیت در مباحث اعتقادی، اخلاق، احکام وآداب وجود دارد.

 مثلث تربیت دینی سه  ضلع دارد .

1 – دانایی ما از دین (دین دانی )؛معارف را بدانیم  با همان روح حاکم تربیتی آن ،و با معارف آشنا شویم.

2- دارایی های ما از دین (دین داری )؛که امام صادق (ع)می فرمایند«وقتی کسی فقط دانایی هایش اضافه شود و به مرحله دارایی نرسد فقط غرورش زیاد می شود » یعنی ما نمی توانیم آموزه های دینی  را در رفتار فردی و اجتماعی  خودمان پیاده کنیم.

 لذا خداوند در قرآن می فرماید لِمَ تَقُولُونَ ما لا تَفعَلون ... در ضرب المثل ها هم می گویند؛

    واعظان که این جلوه در محراب ومنبر می کنند.       چون به خلوت می روند،آن کار دیگرمی کنند.                  

     مشکلی دارم ز دانشمند مجلس باز پرس                توبه فرمایان چرا خود توبه کمتر می کنند.

متاسفانه خیلی از دین دان های ما دین دار نیستند.

 3- قُل? دین داری (دین بانی)؛اینکه انسان نگهبان دین باشد و به مرحله ای برسد که تمام دارایی هایش را برای حفظ دین خرج کند، یعنی دین بان شود ما غیر از شهدا و اولیاء خدا مصادیقی برای این گروه نداریم. .معارف دین سه بخش است: 1- اعتقادات 2- احکام 3- اخلاق وآداب

اعتقادات: مثل مرکب انسان است .هرچه مرکب انسان محکم تر باشد (چون انسان می خواهد سوار بر اعتقادات بشودو بر اعتقادات تکیه کند )آسیب پذیری انسان کمتر می شود.  اگر می خواهید در حوادث آخرالزمان آسیب پذیری کمتری داشته باشیم، باید اعتقادات همراه با نگاه تربیتی قوی شود. یعنی بعد تربیتی اعتقادات را بفهمیم.

احکام : مسیر و جاده انسان است  .جاده ای که بعضی خیابانهای آن باز است و بعضی خیابانهای آن بسته است. مانند: حلال وحرام

اخلاق وآداب : مقصد انسان است .وقتی انسان به خلق خوب وتوانمندی برسد ،به مقصد رسیده است.چون پیامبر در تمام ارزش های اخلاقی به مقصد رسیده بود ،خداوند در شأن ایشان می فرماید"اِنَکَ لَعَلی خُلُقٍ عَظیم" در بحث دارایی ها اصلی ترین عنصر انگیزه است . انگیزه جایی که نفع و ضررش مشخص باشد ضعف و قدرت پیدا می کند. اگر بتوانیم ابعاد تربیتی را به همان زیبایی که آیات و روایات مطرح کردند منتقل کنیم، انگیزه ما تقویت می شود و برای انجام کار انگیزه پیدا می کنیم و نیازی به توصیه کردن نداریم. بیشتر مردم روزه گرفتن راتکلیف میدانند نه تغذیه،و چون انجام تکلیف سخت است فقط به رفع تکلیف فکر می کنند نه به بسط آن تکلیف. یعنی زود میخواهند از سر خودشان باز کنند و به حداقل اکتفا کنند و انگیزه ای برای تداوم این پدیده زیبا(یعنی روزه )ندارند. « مثلا مردم از ماه رمضانی که در ماه زمستان باشد بیشتر از ماه رمضانی که در ماه تابستان است لذت می برند.» حضرت عیسی که مردگان را زنده می کرد یک روز کنار قبر حضرت مریم ^(س) آمدند و از مادرشان پرسیدند:اگربه دنیا برگردی دوست داری چه کاری انجام بدهی ؟حضرت فرمودند : دوست دارم از دو چیز بهره ببرم:

 1- روزه روزهای بلند تابستان 2-شب زنده داری شب های بلندزمستان . ما برای غذا خوردن انگیزه داریم  چون فکر می کنیم به نفع ماست، ولی راجع به روزه این فکر را نمی کنیم و هر چه پیامبر می گوید: «هر کس در هر ماه سه روز روزه بگیرد مثل این است که تمام آن ماه را روزه گرفته است.» ،ما به این روایات گوش نمی دهیم.  چون انگیزه ما قوی نیست ،اما اگر ابعاد تربیتی آن را بفهمیم  و بدانیم این روزه چقدر فایده دارد، انگیزه ما تقویت می شود. اگرکسی هم در مورد استحباب روزه بعد از ماه رمضان به ما روایتی نگوید ،باز هم دنبال آن می رویم.  همانطور که کسی برای استحباب غذا خوردن به ما چیزی نگفته است .برای استحباب زیبا بودن نیز چیزی به ما نگفته اند ولی چون نفع خودمان را در آن می بینیم دنبال آن می رویم .اگر بتوانیم  اعتقادات،احکام، اخلاق وآداب را با نفع و ضرر انسانها گره بزنیم،  مشکل حل می شود.باید نیازهای مادی و معنوی را همزمان با هم برآورده سازیم. اگر فقط نیازهای معنوی را پاسخ بگوییم  ارتباط با دین فقط ارتباطی، عاطفی و احساسی می شود .در حالیکه خدا و پیامبر به ما عینکی با دو دید داده اند تا هم دنیا را ببینیم و آخرت را . ......

 متن کامل را می توانید از اینجا دریافت کنید

-------------------------

هر کس اهل رمضان شود، لحظه به لحظه پاک شدن را احساس می کند.